泰國第一代職業作家沖 • 帕潘，筆名雅可的一生頗具傳奇色彩。他是一名泰北貴族之子，卻從未享受榮華富貴。憑著那部家喻戶曉的《十面威風》一夜爆紅，稿費排在前列，過世後卻未留下多少財產。其一生雖短暫，卻為泰國讀者留下不少文學遺產，其中包括兩部對中國古典文學《三國演義》和《金瓶梅》的重寫——《說書人版三國》和Buppha Nai Kunthi Thong。僅憑此兩部作品，雅可於中國文學在泰傳播方面的貢獻，便已有目共睹，值得對兩部作品展開深入的研究。
《說書人版三國》和《金瓶梅》之別具匠心，在於雅可於文中所扮演的華僑說書藝人角色，運用其兒時意外養成的善於講故事的能力，將兩部經典中國文學呈現給泰國讀者。兩部作品至今時而重印，其影響不言而喻。
透過對比與分析《說書人版三國》和Buppha Nai Kunthi Thong的相關文本，從兩部作品中的古典詩詞引用、教育功能和娛樂性質出發，揭示出雅可效仿華僑說書人以文字說書的有趣特色。並以翻譯研究學者勒菲弗爾 (André Lefevere) 所提出的重寫理論，分析說書人雅可兩部重寫作品背後的約束。
研究發現，對雅可造成最大影響的因素，便是他自己，即勒氏定義極廣的意識形態約束，其次則為文本產生時泰國文壇的詩學。

Chote Phraephan, Thailand’s first-generation professional writer, with the pen name “Jacob,” led a life quite extraordinary. He was the son of a northern Thai aristocrat, but never enjoyed the prosperity. He rose to stardom overnight with the phenomenal success of the novel Phu Chana Sip Thit (meaning ‘conqueror of the ten directions’), and after that became one of the highest paid writers of his time, but even so, not much was left of him financially after his death. Although his life was short, Jacob still produced quite a few numbers of literary works, a cultural heritage for the Thai general readers. Among them, two are rewritings of classical Chinese novels – Sanguo Yanyi and Jin Ping Mei, entitled Samkok Chabap Waniphok and Buppha Nai Kunthi Thong. With the two works, the author argues that Jacob is a prominent figure who has made great contribution to the spread of Chinese literature in Thailand. And the two rewritings of classical Chinese literature are worthy of in-depth study.
The ingenuity of Samkok Chabap Waniphok and Buppha Nai Kunthi Thong is the role of the overseas Chinese storyteller portrayed by Jacob in the novels. He used his ability to tell stories, a skill adopted unintentionally since childhood, and presented two classical Chinese literature to the Thai readers. The two works have been reprinted many times until now, their importance in Thailand’s literary scene is therefore self-evident.
This thesis aims to reveal the interesting features of Jacob’s imitation of overseas Chinese storytellers as reflected in Samkok Chabap Waniphok and Buppha Nai Kunthi Thong. Through the comparison and analysis of the related texts of the two works, it presents the characteristics of Jacob, the storyteller translator, from three aspects, namely citations of classical poetry, educational functions and the entertainment nature of the two works. With the application of translation studies scholar André Lefevere’s rewriting theory, the author analyzes the constraints behind the rewrites of the two classical Chinese novels.
The study finds that the factor that had the greatest impact on Jacob was – himself. Which could be categorized under the very broadly defined ideological constraint, and the second was the poetics of the Thai literary world when the text was produced.

中文
裴曉睿、熊燃（2013）。《帕羅賦》翻譯與研究。北京：北京大學。
方夢之（2004）。譯學辭典。上海：上海外語教育。
譚載喜（2010）。西方翻譯簡史。北京：商務印書館。
魯迅（2002）。中國小說史略。天津：百花文藝。
蘭陵笑笑生（2011）。皋鶴堂批評第一奇書金瓶梅。長春：吉林大學。
劉素勳（2012）。浪漫愛的譯與易：1960年以後的現代英美羅曼史翻譯研究（未出版之博士論文）。國立臺灣師範大學，臺北。
劉月華、潘文娛、故韡。實用現代漢語語法。北京：商務印書館。
羅德榮（2001）。從傳奇到寫實——《金瓶梅》小說觀念的歷時性突破。湖北大學學報，28，（4），72-76。
羅貫中（2007）。三國演義（漢英對照）。北京：外文。
羅選民（2006）。互文性與翻譯（未出版之博士論文）。嶺南大學，香港。
侯文詠（2009）。沒有神的所在：私房 閱讀《金瓶梅》。臺北：皇冠。
戚盛中（1990）。中國文學在泰國。東南亞，（2），43 – 47。
邱蘇倫、裴曉睿、白湻（2015）。當代外國文學記事（1980-2000）泰國卷。北京：商務印書館。
蕭颯（2015）。金瓶梅中之富商西門慶。台北：爾雅。
謝天振（2008）。當代國外翻譯理論。天津：南開大學。
謝玉冰（2017）。中國古典詩歌在泰國的翻譯與傳播。載於白湻（主編），20世紀中國古代文化經典在東南亞的傳播與影響（173-189）。北京：大象。
謝玉冰（2017）。神猴：印度「哈奴曼」和中國「孫悟空」的故事在泰國的傳播。北京：社會科學文獻。
徐佩玲（2014）。中國現代文學對泰國影響之研究（未出版之博士論文）。山東大學，濟南。
中國大百科全書：青少年版（2001）。北京：中國大百科全書。
中國社會科學院語言研究所詞典編輯室（2006）。現代漢語詞典（第五版）。北京：商務印書館。
周絢隆（2008）。前言。載於 大中華文庫：三國演義（漢英對照）（頁17 - 22）。北京：外文。
鄭佩佩（2017）。譯者即作者——論作家雅可對泰譯《金瓶梅》的操縱。編譯論叢，10（1）：39 – 82。
鄭怡庭（2013）。原汁原味還是走味？ 論Clement Egerton 與David Roy 英譯《金瓶梅》中的鹹溼描寫。載於陳益源（主編），2012 年台灣金瓶梅國際學術研討會論文集（頁593-634）。臺北：里仁。
陳甜（2013）。中國古典小說先驅翻譯家：《三國演義》譯者鄧羅。湘潮，（11）：84 – 86。
陳汝衡（1936）。說書小史。上海：中華書局。
師陀（1946）。果園城記。上海：上海出版公司。
蔡宗樺（2008）。字幕翻譯中的文化詞語和語言幽默翻譯策略：以美國喜劇影集《六人行》為例（未出版之碩士論文）。國立臺灣師範大學，臺北。
宋偉杰（譯）（2003）。被壓抑的現代性：晚清小說新論（原作者： David Der-wei Wang）。臺北：麥田。（原著出版年：1997）
吳瓊（2002）。《三國演義》在泰國。明清小說研究，（4）：94 – 103。
王利器（1988）。金瓶梅詞典。長春：吉林文史。
王文華（2007）。翻譯的概念。北京：外文。

英文
Barthes, R. (1994). The Death of the Author. In D. Graddol and O. Boyd-Barrett (Eds), Media Texts, Authors and Readers: A Reader (pp. 166 – 170). Clevedon : Multilingual Matters
Bastin, G. (2011). Adaptation. In M. Baker and G. Saldanha (Eds.), Routledge Encyclopedia of Translation Studies, (pp. 3 – 6). London : Routledge.
Candlin, C. (1990). General Editor’s Preface. In B. Hatim and I. Mason, Discourse and the Translator, (pp. viii - x). London: Longman.
Centre for Translation, HKBU. (2015, January 22). Plagiarism, irony and incense stick: A sketch of Thai translation traditions by Phrae Chittpalangsri [Video file]. Retrieved
from http://hkbutube.lib.hkbu.edu.hk/st/display.php?bibno=b3730813
Dilokwanich, M. (1983). Samkok: A study of a Thai adaptation of a Chinese Novel (Unpublished doctoral dissertation). University of Washington, Washington.
Fairclough, N. (1992). Discourse and Social Change. Cambridge : Polity Press.
Gentzler, E. (2017). Translation and Rewriting in the Age of Post-Translational Studies. New York: Routledge.
Hermans, T. (1999). Translation in Systems. Manchester: St Jerome.
Hutcheon, L. (2006). A Theory of Adaptation. New York: Routledge.
Jakobson, R. (1959/2004). On linguistic aspects of translation. In L. Venuti (Ed.), The Translation Studies Reader, (pp. 138 – 143). New York: Routledge.
Kuhn, F. (1947). Chin P’ing Mei: The Adventurous Histories of Hsi Men and His Six Wives (B. Miall, Trans.). New York : G.P. Putnam's Sons.
Lefevere, A. (1982). Mother Courage's Cubumbers: Text, System and Refraction in a Theory of Literature. Modern Language Studies 12(4) : 3-20.
Lefevere, A. (1987). "Beyond Interpretation" Or The Business Of (Re)Writing. Comparative Literature Studies 24(1) : 17-39.
Lefevere, A. (2004). Translation, rewriting and the manipulation of literary fame. Shanghai: Shanghai Foreign Language Education Press.
Limapichart, T. (2008). The Prescription of Good Books: The Formation of the Discourse and Cultural Authority of Literature in Modern Thailand (1860s – 1950s)
(Unpublished doctoral dissertation). University of Wisconsin – Madison, Madison.
Lo, K. (2002). Romance of the Three Kingdoms (C. H. Brewitt-Taylor, Trans.). Boston : Tuttle.
Luo, J. (2014). Translating Jin Ping Mei: A preliminary comparison of The Golden Lotus and The Plum in the Golden Vase. Perspectives, 22 (1), 56-74.
McArthur, T. (1981). Longman Lexicon of Contemporary English. Taipei: Crane Publishing.
Munday, J. (2012). Introducing translation studies. New York: Routledge.
Nergaard, S. and S. Arduini. (2011). Translation: A New Paradigm. Translation: A Transdisciplinary Journal, Inaugural Issue: 8-17.
Piayura, O. (2010). Strength, Dominance and Sexualities: The Presentation of Masculinities in Thai Erotic Literature. Humanities and Social Sciences, 27(3), 34-49.
Rutnin, M. (1988). Modern Thai Literature: the process of modernization and the transformation of values. Bangkok: Thammasat University Press.
Zethsen, K. (2009). Intralingual translation: An attempt at description. Meta 54(4): 795 – 812.

德文
Wang, S. T. (2002). Kin Ping Meh oder die abenteuerliche Geschichte von Hsi Men und seinen sechs Frauen (F. Kuhn, Trans.). Frankfurt, Main & Leipzig: Insel. (Original
work published 1695)

泰文
กรรณิการ์ ฤทธิเดช. (2522). วิเคราะห์เรื่องสั้นของยาขอบ. (วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต). มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ, กรุงเทพฯ.
กระทรวงศึกษาธิการ. (2533 ก). หนังสือเรียนภาษาไทย ท 305 ท 306 ชุด ทักษสัมพันธ์ เล่ม 3. กรุงเทพฯ: ศูนย์พัฒนา
หนังสือ.
กระแสร์ มาลยาภรณ์. (2530). วรรณกรรมไทยปัจจุบัน. กรุงเทพฯ : โอเดียนสโตร์.
กุหลาบ สายประดิษฐ์. (2504). ในคัคนานต์แห่งวรรณกรรมไทย ได้สูญเสียนกอินทรีย์ไปตัวหนึ่ง. ใน ยาขอบอนุสรณ์ (น. 67 - 80). กรุงเทพฯ: แพร่พิทยา.
กุหลาบขาว. (2537). ผู้ใดอยู่บ้านใกล้...ไปถึงก่อน. ใน ยาขอบอนุสรณ์ (น. 196 – 201). กรุงเทพฯ: ดอกหญ้า.
เกรียงศักดิ์ ดุจจานุทัศน์. (6 มิถุนายน 2561). “บทอัศจรรย์” ความงดงามของ “เซ็กซ์” ในวรรณคดี. สืบค้นจาก www.silpamag.com/club/miscellaneous/article_12931
ขวัญดี รักพงศ์. (2520). วิวัฒนาการของวรรณกรรมจีน, แบบจีน, และเกี่ยวกับจีนในภาษาไทย. วารสารธรรมศาสตร์ 7(2): 102 – 134.
คึกฤทธิ์ ปราโมช, ม.ร.ว. (2532). “สามก๊ก” ในทรรศนะของข้าพเจ้า. วารสารเอเชียตะวันออกศึกษา 2(2) : 5 - 12.
คึกฤทธิ์ ปราโมช, ม.ร.ว. (2548). สามก๊ก ฉบับนายทุน ตอน เบ้งเฮ็ก ผู้ถูกกลืนกินทั้งเป็น. กรุงเทพฯ : นานมีบุ๊คส์พับลิเคชันส์.
คึกฤทธิ์ ปราโมช. (2556). โจโฉ นายกฯ ตลอดกาล. พิมพ์ครั้งที่ 13. กรุงเทพ : ดอกหญ้า 2000.
เจือ สตะเวทิน. (2521). ประวัตินวนิยายไทย. กรุงเทพฯ: บรรณกิจ.
ชณากานต์ ศิลปรัศมี. (2540). วิเคราะห์ความขัดแย้งและการคลายปมขัดแย้งในนวนิยายเรื่องผู้ชนะสิบทิศ (วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต). มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ, กรุงเทพฯ.
ช่วย พูลเพิ่ม. (2532). จากสำนักพิมพ์. ใน บุปผาในกุณฑีทอง (ไม่ปรากฏเลขหน้า). กรุงเทพฯ: ดอกหญ้า.
ช่วย พูลเพิ่ม. (2537). บทส่งท้าย. ใน สามก๊กฉบับวณิพก เล่ม 3 (พิมพ์ครั้งที่ 16, ล. 1 – 3, น. 353 – 366). กรุงเทพฯ: ดอกหญ้า.
ช่วย พูลเพิ่ม. (2550). รู้จักยาขอบ. ใน รักแท้ รวมเรื่องสั้นอันเป็นที่รัก (พิมพ์ครั้งที่ 2, น. 433 – 459). กรุงเทพฯ: แพรวสำนักพิมพ์.
ช่วย พูลเพิ่ม. (2551). คำนำสำนักพิมพ์. ใน สามก๊ก ฉบับวณิพก เล่ม 1. กรุงเทพฯ : แสงดาว.
ช่วย พูลเพิ่ม. (2555). คำนำสำนักพิมพ์. ใน สามก๊กฉบับเจ้าพระยาพระคลัง (หน) (พิมพ์ครั้งที่ 2, ล. 1-2, น. (3) - (8)). กรุงเทพฯ: แสงดาว.
ชูศักดิ์ ภัทรกุลวณิชย์. (2558). อ่าน (ไม่) เอาเรื่อง. กรุงเทพฯ: อ่าน.
ดวงเดือน พิศาลบุตร. (2525). ประวัติการศึกษาไทย. กรุงเทพฯ: ภาควิชาสารัตถศึกษา จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
ดำรงราชานุภาพ, สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยา. (2471). ตำนานหนังสือสามก๊ก. พระนคร : โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร.
ทองใบ แท่นมณี. (2542). ศัพท์สุนทรภู่. กรุงเทพฯ : องค์การค้าของคุรุสภา.
ทัศนีย์ กระต่ายอินทร์. (2521). การสร้างอารมณ์ขันในวรรณคดีร้อยแก้วของไทย ระหว่าง พ.ศ. 2453 – 2516. วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต. มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ, กรุงเทพฯ.
ทวีป วรดิลก. (2523). วิจารณ์งานกวีของจิตร ภูมิศักดิ์ และข้อเขียนอื่นๆ. กรุงเทพฯ : ดอกหญ้า.
ทักษ์ เฉลิมเตียรณ. (2558). อ่านจนแตก: วรรณกรรม ความทันสมัย และความเป็นไทย. กรุงเทพฯ : อ่าน.
ธนาพล อิ๋วสกุล. (2549). หนังสือต้องห้าม ความรู้ที่ถูกจองจำ. สารคดี22 (260) : 135 – 174.
ธรรมเกียรติ กันอริ. (2529). วรรณกรรมจีนในวรรณกรรมไทย. ศิลปวัฒนธรรม 7(4): 18 – 22.
นวพล ธำรงรัตนฤทธิ์. (2557). เมดอินไทยแลนด์ 2. กรุงเทพฯ: อะบุ๊ก.
นิธิ เอียวศรีวงศ์. (2531). ประวัติศาสตร์ที่เหนือประวัติศาสตร์ในผู้ชนะสิบทิศของยาขอบ. ศิลปวัฒนธรรม 10(1): 106 – 115.
นิธิ เอียวศรีวงศ์. (2555). ปากไก่และใบเรือ: รวมความเรียงว่าด้วยวรรณกรรมและประวัติศาสตร์ต้นรัตนโกสินทร์. นนทบุรี: ฟ้าเดียวกัน.
เบ็ญจวรรณ สุนทรากูล. (2559). วิวัฒนาการแบบเรียนไทย. กรุงเทพฯ: โครงการเผยแพร่ผลงานวิชาการ คณะอักษรศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
ประกาศ วัชราภรณ์. (2543). ‘สุภาพบุรุษ’ นักประพันธ์. กรุงเทพฯ: ดับเบิ้ลนายน์.
ประคอง นิมมานเหมินท์. (2551). นิทานพื้นบ้านศึกษา. กรุงเทพฯ: โครงการเผยแพร่ผลงานวิชาการ คณะอักษรศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
ประพิณ มโนมัยวิบูลย์. (2509). สามก๊ก: การศึกษาเปรียบเทียบ. วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต) แผนกวิชาภาษาไทย คณะอักษรศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, กรุงเทพฯ.
ปิยวรรณ อัศวราชันย์. (2555). ความคิดของผู้นำและกิจกรรมของหญิงไทยในสมัยสงครามโลกครั้งที่ 2 ภายใต้เงากองทัพญี่ปุ่น. วารสารเครือข่ายญี่ปุ่นศึกษา 2(1): 1 – 19.
เปลื้อง ณ นคร. (2542). สุนทรภู่ครูกวี. กรุงเทพฯ : ข้าวฟ่าง.
ผ่องพรรณ ลวนานนท์. (2520). ชีวประวัติและการประเมินคุณค่าผลงานวรรณกรรมเรื่องสำคัญๆ ของ “ยาขอบ” (โชติ แพร่พันธุ์). วิทยานิพนธ์อักษรศาสตร์มหาบัณฑิต แผนกวิชาบรรณารักษศาสตร์ คณะอักษรศาสตร์ จุฬาลงกรณ์ มหาวิทยาลัย, กรุงเทพฯ.
มกุฏ อรฤดี. (10 กันยายน 2550). สถาบันหนังสือแห่งชาติ ในสังคมไร้วัฒนธรรมการอ่าน!?. ใน Way. สืบค้นจาก http://www.bflybook.com/Article/InterviewMakut3_1/InterviewMakut3_1.htm
แมดพิงกี้. (16 กรกฎาคม 2555). สงสัย เรื่อง “พนิดา ภูมิศิริทัต” – สาวน้อยผู้นั้นของยาขอบ [กระทู้สนทนาออนไลน์]. สืบค้นจาก http://www.reurnthai.com/index.php?PHPSESSID=vll7fmatbtkb4s6j2jkf6ojdu4&topic=5229.0
มัทนา นาคะบุตร. (2523). ศิลปะการแต่งผู้ชนะสิบทิศของยาขอบ ในด้านท่วงทำนองแต่งและกลวิธีเสนอเรื่อง. วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ.
เมียลล์, เบอร์นาร์ด. (2532). บุปผาในกุณฑีทอง (โชติ แพร่พันธุ์, ผู้แปล). กรุงเทพฯ: ดอกหญ้า (ต้นฉบับพิมพ์ปี1947).
ยศไกร ส. ตันสกุล. (2557). จากวรรณกรรมคลาสสิกสู่หนังสือขายดี: การผลิตสามก๊กให้เป็นสินค้าหลังปี 2540. วารสารจีนศึกษา 7(1): 15 – 43.
ยาขอบ. (2532). คำนำ. ใน บุปผาในกุณฑีทอง (ไม่ปรากฏเลขหน้า). กรุงเทพฯ: ดอกหญ้า.
ยาขอบ. (2550). รักแท้: รวมเรื่องสั้นอันเป็นที่รัก. กรุงเทพฯ: แพรวสำนักพิมพ์.
ยาขอบ. (2552ก). จดหมายรักยาขอบ. กรุงเทพฯ: ฟรีฟอร์ม.
ยาขอบ. (2552ข). สินในหมึก. กรุงเทพฯ: ฟรีฟอร์ม.
ยาขอบ. (2552ค). ผู้ชนะสิบทิศ (ล. 1 – 2). กรุงเทพฯ: แสงดาว.
ยาขอบ. (2553). สามก๊กฉบับวณิพก (ล.1 – 2). กรุงเทพฯ: ศรีปัญญา.
ยาขอบ. (2556). รวมวรรณกรรมฉบับย่อและผลงานหาอ่านยาก. กรุงเทพฯ: ฟรีฟอร์ม.
รัญจวญ อินทรกำแหง. (2518). วรรณกรรมวิจารณ์ ตอนที่ 2. กรุงเทพฯ: พิฆเณศ.
รื่นฤทัย สัจจพันธุ์. (2525). อิทธิพลวรรณกรรมต่างประเทศในวรรณกรรมไทย. กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยรามคำแหง.
รื่นฤทัย สัจจพันธุ์. (2544). ศาสตร์และศิลป์แห่งวรรณคดี. กรุงเทพฯ: ประพันธสาส์น.
เรย์โนลดส์, เคร็ก เจ. (2536). เจ้าสัวและขุนศึก : บริบททางวัฒนธรรมและการเมืองของสังคมไทยสมัยใหม่และสามก๊กนิยายพงศาวดารจีน (วารุณี โอสถารมย์, ผู้แปล). วารสารธรรมศาสตร์ 19(2) : 7 – 37.
วาสนา บุญสม. (2546). มาเรียนเขียนกลอนกันเถิด. กรุงเทพฯ: สุวีริยาสาส์น.
วิทยากร เชียงกูล. (2542). หนังสือดี 100 เล่มที่คนไทยควรอ่าน. กรุงเทพฯ: สำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย.
วิทย์ ศิวะศริยานนท์. (2544). วรรณคดีและวรรณคดีวิจารณ์. กรุงเทพฯ: ธรรมชาติ.
วินัย สุกใส. (2553). วิวัฒนาการวรรณกรรมจีนในภาษาไทย ตั้งแต่ พ.ศ. 2411 - 2475 (ตอนที่ 1). วารสารจีนศึกษา 3(3): 212 - 213.
วินัย สุกใส. (2554). วิวัฒนาการวรรณกรรมจีนในภาษาไทย ตั้งแต่ พ.ศ. 2411 - 2475 (ตอนที่ 2). วารสารจีนศึกษา 4(4): 131 - 176.
วิภา กงกะนันทน์. (2540). กำเนิดนวนิยายในประเทศไทย. กรุงเทพฯ : ดอกหญ้า.
วิลาศ มณีวัต. (2515). โฉมหน้านักประพันธ์. กรุงเทพฯ: ก้าวหน้า.
ศานติ ภักดีคำ และ นวรัตน์ ภักดีคำ. (2551). บุปผาในกุณฑีทอง : วรรณกรรมจีนฉบับ “ยาขอบ” ที่แปลไม่จบ?. ศิลปวัฒนธรรม 29(7): 160 – 169.
ศิริเพ็ชร ทฤษณาวดี. (2544). การศึกษาเปรียบเทียบวรรณกรรมของหลู่ซฺวิ่นเรื่องอาคิวเจิ้งจฺว้านฉบับแปล. วิทยานิพนธ์อักษรศาสตร์มหาบัณฑิต ภาควิชาภาษาตะวันออก คณะอักษรศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, กรุงเทพฯ.
ส. พลายน้อย. (2547). ยาขอบ. กรุงเทพฯ: ศรีปัญญา.
ส. พลายน้อย. (2550). เกริ่นนำเรื่อง. ใน ขวัญใจจอมขวาน อัมสโลโปกาส (น. (16) – (19)). กรุงเทพฯ : ดอกหญ้า.
สด กูรมะโรหิต. (2504). 73 ปีของมิตรภาพ. ใน ยาขอบอนุสรณ์ (น. 51 - 66). กรุงเทพฯ: แพร่พิทยา.
สังข์ พัทธโนทัย. (2553). พิชัยสงครามสามก๊ก. พิมพ์ครั้งที่ 5. กรุงเทพฯ: สุขภาพใจ.
สายทิพย์ นุกูลกิจ. (2537). วรรณกรรมไทยปัจจุบัน. กรุงเทพฯ : มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ บางเขน.
สิทธิเทพ เอกสิทธิพงษ์. (2554). อ่าน “นิยายกำลังภายใน” ในฐานะ “วรรณกรรมการเมือง”. ศิลปวัฒนธรรม 32(7) : 28 – 33.
สุกัญญา ตีรวนิช. (2520). ประวัติการหนังสือพิมพ์ในประเทศไทยภายใต้ระบอบสมบูรณาญาสิทธิราช (พ.ศ. 2325 – 2475). กรุงเทพฯ : ไทยวัฒนาพานิช.
สุกัญญา ตีรวนิช. (2526). หนังสือพิมพ์ไทย จากปฏิวัติ 2475 สู่ปฏิวัติ 2516. กรุงเทพฯ : ไทยวัฒนาพานิช.
สุกัญญา สุจฉายา. (2555). วรรณคดีนิทานไทย. กรุงเทพฯ : คอมเมอร์เชียล เวิลด์ มีเดีย.
สุนันท์ พวงพุ่ม. (2528). การศึกษาสารของผู้ประพันธ์สามก๊กฉบับต่างๆ ในภาษาไทย. วิทยานิพนธ์อักษรศาสตร์มหาบัณฑิต สาขาวิชาภาษาไทย คณะอักษรศาสตร์ มหาวิทยาลัยศิลปากร, กรุงเทพฯ.
สุพรรณี วราทร. (2519). ประวัติการประพันธ์นวนิยายไทย. กรุงเทพฯ: มูลนิธิโครงการตำราสังคมศาสตร์และมนุษยศาสตร์.
สุภาพร มากแจ้ง. (2535). กวีนิพนธ์ไทย 1. กรุงเทพฯ: โอเดียนสโตร์.
เสาวนิตย์ จุลวงศ์. (2555). ร่วมอภิรมย์ หรือข่มขืน: มุมมองใหม่ต่อบทอัศจรรย์ในวรรณคดีไทยสมัยรัตนโกสินทร์ตอนต้น.
วารสารศิลปศาสตร์12(2): 175 – 209.
เสถียร จันทิมาทร. (2524). สายธารวรรณกรรมเพื่อชีวิตของไทย. กรุงเทพฯ: สำนักศิลปวัฒนธรรม.
หทัยวรรณ ไชยะกุล. (2539). การสร้างมุขตลกในเรื่องขำขันของล้านนา (วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต).
มหาวิทยาลัยเชียงใหม่, เชียงใหม่.
หลานสาวยาขอบ. (2530). “ยาขอบ” ผู้ไม่เหมือนใคร และไม่มีใครเหมือน. กรุงเทพฯ : แพร่พิทยา.
หลินปัน. (2540). อึ่งตี่เกี้ย เรื่องราวของชาวจีนโพ้นทะเลทั่วโลก (เกษียร เตชะพีระ, ผู้แปล). กรุงเทพฯ : คบไฟ.
อนุสรณ์ในงานพระราชทานเพลิงศพ พันเอก สมัคร บุราวาศ ต.ช. ต.ม. (2518). กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์แพร่.
อาศรมสยาม – จีนวิทยา. (26 กรกฎาคม 2559). บรรยายเรื่องวิวัฒนาการงานแปลวรรณกรรมร้อยกรองจีนโบราณ โดย จรัสศรี จิรภาส. สืบค้นจาก https://www.youtube.com/watch?v=sb8C_RLEZo8
อุปกิตศิลปสาร, พระยา. (2548). หลักภาษาไทย : อักขรวิธี วจีวิภาค วากยสัมพันธ์ ฉันทลักษณ์. กรุงเทพฯ : ไทยวัฒนาพานิช.